زنبورعسل درحفظ اکوسیستم به واسطه عمل گرده‌افشانی نقش بسزایی بخصوص در بقای بسیاری از گیاهان و گل‌ها و بهینه‌سازی کشاورزی ایفا می‌کند. اما میزان مرگ و میر این حشرات مفید در فصل سرما افزایش می یابد.
زنبور عسل (Apis mellifera) یکی از مهم‌ترین گونه‌های گرده‌افشان در جهان است که نقش آن فراتر از تولید عسل می باشد. این نوع زنبور در پایداری اکوسیستم، کشاورزی و امنیت غذایی نقش حیاتی ایفا می‌کند. این حشره اجتماعی، به واسطه رفتارهای پیچیده و هماهنگ در کلنی، یکی از پرکارترین و سازمان‌یافته‌ترین گونه‌های جانوری محسوب می‌شود.
نقش اصلی زنبور عسل در طبیعت، گرده‌افشانی گیاهان گل‌دار است. در فرآیند تغذیه از شهد گل‌ها، گرده‌های گل به بدن زنبور منتقل شده و سپس به گل‌های دیگر انتقال می‌یابند. این انتقال گرده، شرط لازم برای باروری بسیاری از گیاهان و در نتیجه تولید بذر، میوه و سبزیجات است. تخمین زده می‌شود که بیش از ۷۵ درصد محصولات کشاورزی جهان به طور مستقیم یا غیرمستقیم به گرده‌افشانی توسط حشرات، به‌ویژه زنبور عسل وابسته هستند.
حفظ تنوع زیستی
اهمیت زنبور عسل تنها در بعد اقتصادی یا غذایی خلاصه نمی‌شود، بلکه این حشره نقشی بنیادین در حفظ تنوع زیستی دارد. گیاهان گرده‌افشانی‌شده زیستگاه و منبع تغذیه بسیاری از گونه‌های جانوری دیگر هستند. بنابراین، کاهش جمعیت زنبورها می‌تواند به فروپاشی بخشی از زنجیره‌های غذایی و تغییرات جدی در اکوسیستم منجر شود.
با این حال، زنبورهای عسل امروزه با تهدیدات متعددی مواجه‌اند. به طور مثال استفاده گسترده از آفت‌کش‌ها، بیماری‌ها و انگل‌هایی مانند واروا، کاهش تنوع گیاهی، تخریب زیستگاه‌های طبیعی، و تغییرات اقلیمی. در برخی مناطق، پدیده اختلال فروپاشی کلنی (CCD) باعث کاهش شدید و ناگهانی جمعیت زنبورها شده است که زنگ خطری برای سلامت محیط‌زیست به شمار می‌آید.
بیشتر بخوانید:
برای حفاظت از زنبورهای عسل، باید سیاست‌هایی علمی و پایدار در پیش گرفت. از جمله کاهش مصرف سموم شیمیایی، حمایت از کشاورزی ارگانیک، کاشت گیاهان بومی گرده‌زا، و افزایش آگاهی عمومی درباره اهمیت این گونه کلیدی. زنبور عسل، هرچند کوچک و بی‌صدا، یکی از پایه‌های اصلی حیات و تعادل اکولوژیک زمین به شمار می‌رود.
