در طول تاریخ، لباسهای رزمی از جمله زره، دستکش و کلاهخود چیزی فراتر از ابزار جنگ بوده اند. این اشیاء بازتابی از هنر، ارزشها و هویت تمدنهایی بودند که آنها را پدید آوردند.
تاریخچه دستکش پنجه خرس
در میان شگفتانگیزترین آثار جنگی ایران باستان، دستکشهایی وجود دارد که قدمت آنها به حدود ۳۰۰ سال پیش از میلاد بازمیگردد. این دستکش ها احتمالا در اواخر دوران هخامنشیان و در زمان حکومت داریوش سوم استفاده میشدند. آنها تنها وسیلهای برای حفاظت نبودند، بلکه ترکیبی بی نظیر از طراحی مرگبار و زیبایی ظریف به شمار میرفتند. دستکشهایی که با نقوش گل و گیاه تزئین شده بودند، اما در عین حال پنجههایی تیز و مرگبار داشتند. این اشیا داستانی از فرهنگی را روایت میکنند که هم نماد قدرت بود و هم زیبایی.
ساختار و جنس
در نگاه اول، این دستکشهای جنگی بیشتر شبیه یک زیورآلات تشریفاتیاند تا سلاحی برای میدان نبرد. نقشونگارهای گلدار روی سطح آنها بازتابی از هنر ایرانیان به زیبایی و ظرافت است، حتی در وسایل جنگی. اما با دقت بیشتر، ماهیت واقعی آنها آشکار میشود: پنجههایی بلند و تیغمانند که از انگشتان بیرون زدهاند و برآمدگیهای نوکتیز روی بند انگشتان که برای شکافتن زره یا بدن دشمن طراحی شدهاند. آنها معمولاً از موادی محکم مانند برنز یا آهن ساخته میشدند و گاهی برای راحتی بیشتر با لایهای از چرم درونی همراه بودند. این ساختار باعث میشد دستها در برابر ضربات شمشیر، تیرها و دیگر سلاحها ایمن بمانند.
نوع طراحی
فراتر از زیبایی تزئینی، این دستکشها بسیار کارآمد نیز بودند. اول اینکه حرکت مچ را محدود نکرده و انعطافپذیری دستها را حفظ می کردند. طراحی این دستکش به جنگجویان امکان میداد تا عمل گرفتن را به خوبی انجام دهد. همچنین بتواند ضربه بزند و با دقت عمل کند. نوکهای بلند و تیز همچون امتداد طبیعی انگشتان عمل میکردند و هر دست را به مجموعهای از تیغهای کشنده تبدیل میساختند. برآمدگیهای نوکتیز روی بند انگشتان نیز کارکرد دوگانهای داشتند: هم برای دفاع و هم برای حمله در نبرد تنبهتن. بخشهای ضخیم فلزی در اطراف مچ از نقاط حساس بدن محافظت میکردند، در حالی که پنجههای فلزی هم نقش سلاح و هم نقش زره داشتند و مانع از آسیبپذیری انگشتان میشد.
در آخر این دستکشها یادآور تأثیر گسترده هنر بر وسایل جنگی می باشد. قابل به ذکر است که در قرون بعدی، این سبک بر فرهنگهای دیگر در خاورمیانه و فراتر از آن نفوذ کرد. تا جایی که سلاحهای آراسته به نشانهای از جایگاه و هنر بدل شدند.
بیشتر بخوانید: