افسانه یعنی داستانی خیالی در مورد قهرمانان و موجودات فراطبیعی با رویدادهای غیر طبیعی که معمولا ریشه در فرهنگ عامه مردم دارد. افسانه های پارسی که عموما بر پایه باورهای سنتی ایرانی استوار است نیز از این امر مستثنی نبوده. و مملو است از داستانهایی در مورد پهلوانان، خدایان، الهه ها و موجودات اساطیری و رویداد های مهم تاریخ ایران باستان.
هر ایرانی و پارسی زبان، بنا بر سن و سال، میزان تحصیلات، علاقه به ادبیات، هنر و فولکلور ایرانی و شهری که در آن زندگی می کند، تجربه هایی از افسانه های پارسی داشته است.
شاید بتوان موضوعات و شخصیت های اصلی افسانه های پارسی را به بخش های زیر تقسیم نمود:
شاهنامه فردوسی؛
بخش بزرگی از داستانها و افسانه های ایرانی را می شود در این کتاب زیبا که شهرت جهانی داشته و به زبانهای متعددی ترجمه شده یافت. آفریننده این اثر فاخر کسی نیست جز حکیم ابولقاسم فردوسی. شاعر و حماسه سرای پر آوازه ایرانی که در سال ۳۸۴ ه.ق (۹۹۴ میلادی ) آن را به پایان رساند. این اثر حماسی بزرگ با داستانهایی چون رستم و سهراب، سیاوش، اسفندیار و نبرد با دیوان، مهم ترین منبع برای شناخت اساطیر و افسانه های ایرانی به شمار می رود.
شخصیت های تاریخی؛
بخش قابل توجهی از افسانه های پارسی ریشه در واقعیت های تاریخی و پادشاهان گذشته امپراتوری بزرگ پارس دارند. حضور شخصیت هایی مانند کوروش بزرگ، داریوش بزرگ، و جمشید از پادشاهان گذشته سرزمین پارس نیز گاهی آمیخته با ویژگی های اسطوره ای در افسانه ها آمده است.
موجودات اساطیری؛
افسانه های پارسی نیز مانند افسانه های دیگر نقاط جهان مملو است از موجودات اساطیری. این موجودات عموما مخلوقاتی خیالی و افسانه ای هستند. که متاثر از فرهنگ ها و تمدن های مختلف، دارای ویژگی ها و توانایی های خارق العاده ای هستند. که آنها را شدیدا نسبت به موجودات واقعی متمایز می کند. پرنده سیمرغ، اژدها، دیو و پری از جمله این مخلوقات خیالی در افسانه ها و داستانهای پارسی هستند. که اغلب به عنوان نمادهای خیر و شر شناخته می شوند.
مفاهیم اخلاقی و فلسفی؛
افسانه های پارسی دارای مفاهیم اخلاقی و فلسفی فراوانی هستند. در افسانه های پارسی، تقابل خیر و شر، عدالت، راستی، نیکوکاری و همچنان اهمیت خرد و دانش به عنوان ارزش های اخلاقی و فلسفی، عموما در غالب نمادها و شخصیت های اسطوره ای به مخاطبان منتقل می شوند.
در آخر، می شود با اطمینان گفت؛ افسانه های پارسی اهمیت بسیاری در شناخت فرهنگ و تاریخ ایران داشته. و تاثیر عمیقی نیز بر ادبیات، هنر و موسیقی این مرز و بوم گذاشته اند. پس بیایید با استفاده از این افسانه ها به عنوان بخش مهمی از میراث فرهنگی ایران، از آن به عنوان ابزاری برای انتقال ارزش ها، باورها و اخلاقیات به نسل های آینده استفاده کنیم.
بیشتر بخوانید:
