در مورد پیشینه بازی تخت نرد نظریه های متفاوتی وجود دارد. قدیمی ترین تخته نرد جهان که در شهر سوخته جیرفت در استان سیستان و بلوچستان یافته شد قدمتی تقریبا پنج هزار ساله دارد. با اینکه در تاریخ باستانی فرهنگ های متفاوت از این بازی یاد شده است، کشف جیرفت را میتوان از دلایلی شمرد که خلاقیت ابداع این بازی را به ایرانیان نسبت می دهند.
قوانین معاصر این بازی، شناخته شده ترین حکایت مربوط است. به تقابلی سیاسی بر اساس اندیشه‌ورزی و رقابت غیرنظامی بین پادشاه خسرو انوشیروان ساسانی ایران و پادشاه وقت هندوستان، دیورسام بزرگ. بنا بر روایت موجود، پادشاه هند شطرنجی ساخته شده از سنگ های گرانبها را به دربار پادشاه ایران فرستاد. و او را به چالش کشف بازی می کشد. پادشاه ایران نیز در پی کشف این بازی توسط وزرای دربار، فرمان اختراع چالشی متوازن را به آنها داد. و در نتیجه وزیر هوشمندی به نام بزرگمهر بازی تخته نرد با قوانین معاصر را اختراع کرد. گویا وزرای دربار هند از کشف این بازی معذور ماندند.
رمز مفاد، تشکل، چیدمان، و قوانین این بازی باستانی چیست؟
بر اساس باورهای زرتشتی، اجزای تخته نرد بدین شکل توصیف می شوند: تخته نرد نمادی از کره زمین است. زمین بازی نمادی از آسمان و چهار زمین بازی چهار فصل سال یا زندگی یک انسان را نشان می دهند. دوازده خانه در هر سو و بیست و چهار خانه در کل زمین بازی به ترتیب دوازده ماه سال، و بیست و چهار ساعت شبانه روز را به تصویر میکشند. مهره ها به نمایندگی از انسان ها در این بازی دور زمین میگردند. و تعداد سی عدد آنها برگرفته از سی روز یک ماه می باشند. که مانند شب و روز به دو رنگ سیاه و سفید تقسیم شده اند. بازی تاس نشانگر بخت و اقبال در زندگی اشخاص و گردش تاس ها گردش ایام او را نمایانگر هستند. که در انتها با حذف شدن هر یک از آنها سرنوشت اجتناب ناپذیر مرگ انسانها را تجربه میکنند.
بیشتر بخوانید:
سایت قرون وسطایی مرتبط با شاه آرتور
در این بازی، علاوه بر قدرت تحلیل و توانایی برنامه ریزی برای چیره شدن بر حریف، شانس و زمان نیز مانند سرنوشت یک شخص، نقش بسیار قاطعی را اجرا می کنند. انسان نیز از بدو تولد تا لحظه مرگ کماکان با ترکیبی از بخت و اقبال، تصمیمات و اقدامات شخصی، همزمان با در نظر داشتن وقایع روزمره و برنامه ریزی هایش برای شرایط احتمالی که می توانند تاثیرات قابل توجه ای بر زندگی او داشته باشند، دست و پنجه نرم می کند.
