برای ردیابی شکل زبان کامل آدمی که از طریق آن انسان به نوعی از آسمان‌ها الهام میگرفت و یا به تعبیر کتاب‌های دینی، آدم با خدا در باغ عدن ارتباط برقرار می کرد. ویلیام اوکام، راهب فرانسیسکن و فیلسوف مکتبی انگلیسی به اعماق ذهن انسان پرداخت. او چیزی را کشف کرد که به اعتقاد او بقایای مدرن این زبان بومی مقدس است. زبان جهانی و ذهنی که در درون ما ساکن است. این کاوش پایه و اساس متفکران معاصر نیز بوده است.
ویلیام اوکام (حدود 1287-1347) یکی از جسوران قرون وسطا بود که برتری سیاسی پاپ و تناقضات نظری همتایان او را زیر سوال برد. زندگی او مجموعه ای از وقایع بود، از اتهامات بدعت گذاری گرفته تا حبس خانگی و تکفیر و مرگ در شرایط نامشخص.
زبان آدمی چیست؟
زبان آدمی نشان دهنده سنت دینی بود. اعتقاد بر این بود که آدم، به عنوان اولین انسان، با عطای زبان کاملی که خداوند به او عطا کرده بود، توانست همه موجودات باغ عدن را نامگذاری کند. این زبان کامل جوهر واقعی هر موجودی را با پیوند کافی یا کامل ترین کلمات نشان میدهد.
زبان آدمی کمال خود را مدیون خاستگاه الهی خود بوده و نمایانگر زبان انسانی واحد، خالص و جهانی است. پس از ویرانی برج بابل، در زمان باستان که ما داستان آن را در تورات میخوانیم بسیاری از زبان‌های ناقص و آلوده پدید آمدند. که این زبان‌ها در واقع، زبان‌های مادری متنوع انسان‌های سراسر زمین هستند.
برقراری ارتباط دقیق در این زبان ها دشوار است و چرایی نامگذاری ها اغلب نامشخص است. با این حال، اندیشمندان امیدوار بوده اند که ردپایی از یک منبع واقعی، یعنی زبان آدمی را بیابند.
فلسفه اوکام
فلسفه زبان اوکام مبتنی بر کار در منطق مکتبی بود که از ارسطو الهام گرفت. اوکام در مجموع منطق خود به طور مفصل از دلالت، یکی از مفاهیم اصلی در منطق مکتبی سخن گفت. دلالت به چیزی مربوط می شود که یک اصطلاح خاص ما را به فکر کردن وادار می کند.
اوکام فکر می کرد که حداقل دو نوع دلالت وجود دارد: اولیه و ثانویه. به عنوان مثال، “گربه های ناز” به معنای درک شده یعنی بچه گربه های بامزه. دلالت اولی مستقیماً ابژه را نشان می دهد، در حالی که دومی به طور غیرمستقیم از طریق یک مفهوم یا تصویر ذهنی با ابژه مرتبط است.
فرض یکی دیگر از مفاهیم اصلی در منطق مکتبی است و به یک مرجع مربوط می شود. چگونه از اصطلاحات برای اشاره به اشیا استفاده می کنیم.
با توجه به اینکه اوکام معتقد به فلسفه صوری بود (به این معنی که او مانند رئالیست ها اعتقاد نداشت که کلیات مستقل از ذهن وجود دارد)، او بر فرضیات ساده تأکید کرد. یعنی از نظر اوکام، تنها کلیاتی که وجود دارند، مفاهیم جهانی هستند تا موجودیت ها. به همین دلیل است که صوری گرایی اوکام را مفهوم گرایی نیز می نامند.
منطق صوری
منطق صوری شاخه‌ای از منطق است که طرز صحیح صورت‌بندی اندیشه را به نحو کلی بیان می‌کند به گونه‌ای که با به‌کار بردن آن صورت‌ها، ذهن از خطای صوری مصون می‌شود.
تمام اهمیت ارسطو در منطق و بزرگ‌ترین کشف او در این دانش، کشف صورت است. کشفِ پایه‌ای ارسطو این بود که درستی و نادرستیِ استدلال‌هایی که ما در زبانِ طبیعی انجام می‌دهیم نه به محتوای آنها بلکه به‌صورت، تصور یا قالب آنها بستگی دارد. به دلیلِ همین بستگی به‌صورت است که این منطق را «صوری» می‌نامند.
دیدگاه‌های اوکام در مورد معنا و مفروضات از زمان خود جلوتر بود، زیرا او در زمره دانشمندان نادری بود که می‌دیدند استدلال‌ها در فلسفه زبان و منطق به نوعی زمینه روان‌شناختی یا شناختی نیاز دارند. به عبارت دیگر، فلسفه ذهن اوکام برای حمایت از خطوط انتزاعی تر تحقیق او معرفی شد. اولین چیزی که او باید حل و فصل کند این بود که چگونه مرجع را اصلاح کند. برای مثال چرا کلمه “سمور” به سمور خاصی اشاره دارد؟
انسان ها مجهز به ادراک هستند. بین ادراک ما و اشیاء در محیط ما رابطه علّی وجود دارد و مفاهیم به عنوان محصول فرعی این رابطه پدیدار می شوند.
اوکام سعی کرد قیاسی را برای توضیح تأثیر علّی اشیا بر ذهن ما ارائه دهد. بنابراین، او به مواردی اشاره کرد که صاحبان میخانه‌های قرون وسطایی حلقه‌های بشکه‌ای را جلوی میخانه می‌گذاشتند تا به مردم محلی بفهمانند که میخانه مملو از بشکه‌های شراب جدید است. حلقه خود شراب نیست بلکه معنای مورد نظر را منتقل می کند. به همین ترتیب، اشیاء موجود در محیط ما معنای مورد نظر را به مفاهیم در سر ما منتقل می کنند. این بدان معنی است که مفاهیم برای اوکام نشانه های طبیعی هستند – آنها دارای دلالت اولیه و مستقیم بر اساس اعمال ادراک هستند.
زبان ذهنی
به یاد بیاورید که زبان آدمی به دلیل آشکار ساختن ماهیت واقعی خلقت خدا از طریق ارجاع یا نامگذاری کامل بود. بر خلاف زبان‌های ناقصی که پس از فاجعه بابل به زمین سرازیر شدند، زبان آدمی در معرض عدم دقت، ناهماهنگی یا ابهامات نبود.
بنابر این، به گفته ویلیام اوکهام، زبان اصلی «زبان ذهنی» در نظر گرفته می‌شود، که یک زبان فکری جهانی و ذاتی است که در ذهن وجود دارد و از زبان‌های گفتاری یا نوشتاری مانند لاتین یا انگلیسی متمایز است. او معتقد بود که این زبان ذهنی اولین راه مفهومی و درک انسان از جهان است، حتی اگر از طریق زبان های گفتاری مختلف بیان شود.
آنچه اوکام معتقد بود اساساً توسط زبان ذهنی در ذهن هر انسانی بازنمایی می‌شود، مفهومی که او عمیقاً در نظریه‌های خود درباره ماهیت اندیشه و زبان بررسی کرده است.
