
اَرداویرازنامه یا ارداویرافنامک نام یکی از کتابهای نوشتهشده توسط ویراف به زبان پارسی میانه است.
ویراف نام یک موبد در زمان ساسانی است که دربارهٔ سفرش به دنیای پس از مرگ مینویسد. نام ویراف از ویره در زبان اوستایی به معنای هوش و حافظه گرفته شده و به معنای راستی و درستی است. بنابر این ارداویراف به معنای مرد صاحب خرد و راستی است.
ویراف نامه از باورهای ایرانیان پیش از اسلام دربارهٔ آخرت میگوید و تصویر جامعی از دوزخ به تصویر میکشد. در کتاب آمده که ویراف به دنیای پس از مرگ سفر میکند و چگونگی آن را برای زندگان بیان میکند.
از آنجایی که دانته آلیگیری شاعر اهل فلورانس نیز در کتاب کمدی الهی برزخ، دوزخ و بهشت را در سفر خود مکتوب میکند. برخی معتقتند که دانته در کتاب کمدی الهی از ارداویرافنامه الهام گرفته است. به هر حال در فرهنگها مناطق مختلف که به زندگی پس از مرگ ایمان داشتند، این گونه نوشتهها و اعتقادات وجود دارد.
داستان
در این کتاب، ویراف که به دلیل تقوای خود برگزیه شده به یاری موبدان دیگر به خواب هفتروزه میرد و روان او در بهشت، نیکیهای نیکوکاران و در دوزخ بدی بدکاران را میبیند و پس از به هوش آمدن آن ها را بازگو میکند. ارداویراف را موبدان آیین مزدیسنا شربتی مخدر و مقدس میخورانند که تحت تأثیر آن وی به مدت هفت شبانهروز به خواب میرود و پس از بیداری داستان سیروسلوک روحی خود را برای دیگران بازگو میکند.
بیشتر بخوانید:
«زوال» در ادبیات داستانی ایران از «شازده احتجاب» تا «کلنل»
این داستان پس از آنکه ایران از حمله و حضور بیگانگان آشفته و پریشان شده بود، برای اثبات حقانیت عقاید زرتشتی روایت میشود. در آخر کتاب اهورامزدا در سفر رؤیایی به ویراف می گوید که ایمان زرتشتی تنها راه درست و راستین زندگی است و باید آن را هم در رفاه و هم در بدبختی حفظ کرد.