شواهد زمینشناسی جدید نشان میدهد که رودخانه گنگ هند بهدلیل زمینلرزهای دور و در عین حال عظیم در حدود ۲۵۰۰ سال پیش، ناگهان جابهجا شد.
چنین تغییراتی در رودخانه های دیگر در زمان های اخیر مشاهده شده است، اما فقط در بالادست. این جابجایی باستانی گنگ در دلتا، حدود ۲۰۰ کیلومتر از جایی که رودخانه به خلیج بنگال می ریزد، رخ داده است.
همانطور که رودخانه ها مسیر خود را در سراسر مناظر می جوند به طور طبیعی سرگردان می شوند. به خصوص در دلتاهای نسبتاً مسطح خود، جایی که رسوبات می توانند روی هم انباشته شوند و رودخانه را به یک طرف منحرف کنند.
الیزابت چمبرلین، ژئوفیزیکدان در دانشگاه و تحقیقات واگنینگن در هلند می گوید: تغییرات دوره می تواند به تدریج در طول زمان از سال ها تا قرن ها آشکار شود. او میگوید، اما پرش کانال ناشی از زلزله میتواند در هفتهها یا چند روز رخ دهد.
بقایای یخزده آتشفشانها
پس از جابجایی یک کانال رودخانه، آبراه قدیمی می تواند به تدریج با رسوب پر شود. چمبرلین می گوید، با این حال، معمولاً شواهدی از کانال قدیمی باقی مانده است. او و همکارانش هنگام تماشای تصاویر ماهوارهای دلتای گنگ، فرورفتگی خفیفی را مشاهده کردند. که شکل هلالی در حدود ۴۵ کیلومتری گنگ فعلی را تشکیل میداد. این فرورفتگی تقریباً ۲ کیلومتر عرض داشت و تا ده ها کیلومتر امتداد داشت. تیم فکر میکرد در زمانی، احتمالاً این کانال اصلی گنگ بوده است.
در حین رانندگی به سوی خانه، محققان به طور تصادفی با یک گودال روباز برخورد کردند. کسی خاک را برای حوضچه ای که قصد داشت روز بعد آن را با آب پر کند، کنده بود. در یک طرف گودال، محققان نوارهای متمایز و عمدتاً عمودی از ماسههای رنگ روشن را که در لایههای افقی تیرهتر گل قرار گرفته بودند، مشاهده کردند. نوعی رسوب که به عنوان لرزهخیز شناخته میشود.
این ویژگیها در اصل، بقایای یخزده آتشفشانهای شنی باستانی هستند. که وقتی امواج لرزهای ناشی از یک زمینلرزه دور، یک لایه زیرزمینی از شنهای آبکی را تحت فشار قرار دادند، شکل گرفتند. آن دوغاب تحت فشار از میان لایه های پوشاننده گل سیلتی به سمت بالا می ترکد.
بیشتر بخوانید:
هیولایی به نام سیگار الکترونیکی
چمبرلین می گوید، تجزیه و تحلیل دانه های ماسه در زمین لرزه ها نشان می دهد که لرزش باید حدود ۲۵۰۰ سال پیش رخ داده باشد. اگرچه هیچ گزارش مکتوبی از این زمین لرزه باستانی وجود ندارد. از آنجایی که پایینترین سطح و در نتیجه قدیمیترین گلهایی که در کانال انباشته شده بود. همزمان با تشکیل لرزهها رسوب میکردند، تیم زلزله را به تغییر مسیر رودخانه مرتبط کرد.