در فیلم های جنایی، لکه ای از خون سرخ که روی یک تکه پنبه سفید می‌افتد، اغلب به « این نشانه خوبی نیست» تفسیر میشود. بدیهی است که در زندگی واقعی، لکه‌های خون معمولا نشانه مثبتی نیستند، اما از لحاظ علمی می توانند مفید باشند.
در مطالعه جدیدی که در مجله ” فرنزیک ساینس اینتر نشنال” منتشر شده است، تیمی از محققان دانشگاه ایالتی کارولینای شمالی، دینا میک قطرات خون در حال سقوط بر روی سه نوع پارچه نخی مختلف را تجزیه و تحلیل کردند. همه اینها با درک بهتر نحوه رفتار خون هنگام برخورد با پارچه انجام شد. امید است که این کار بتواند در تحقیقات پزشکی قانونی مفید باشد.
سرعت حرکت خون
تیگانگ فانگ، یکی از نویسندگان این مطالعه، در بیانیه ای گفت: «وقتی خون به پارچه برخورد می‌کند، لکه ای از خود به جا می‌گذارد. اما ارزیابی دقیق مواردی مانند سرعت حرکت خون هنگام برخورد با پارچه می تواند دشوار باشد. آیا سریع بوده است؟ یا کند؟ آیا کسی فقط خون را لمس کرده است؟ تشخیص آن دشوار است، زیرا به محض اینکه خون با پارچه تماس پیدا کند، در سطح الیاف پارچه پخش می شود.»
در طول مطالعه، پنج سطح پارچه مورد تجزیه و تحلیل قرار گرفت: پنبه ساده بافته شده (که ویژگی های سطحی یکسانی در جلو و عقب دارد)، جلو و عقب پارچه جناغی پنبه ای و جلو و عقب پارچه کشباف. پس از انتخاب پارچه ها، تیم خون خوک (که برای اطمینان از رفتار ثابت در طول آزمایش، تحت عمل جراحی قرار گرفته بود) را با ۱۲ سرعت مختلف روی پارچه ها اعمال کرد. دوربین‌های پرسرعت با سرعت چهار فریم در میلی ثانیه، ضربات خون را ثبت کردند و نحوه حرکت خون در سراسر پارچه ها را پس از تماس ثبت کردند. با تجزیه و تحلیل تصاویر، تیم الگوهایی را در لکه‌های خون شناسایی کرد که با سرعت پاشش خون مرتبط بود.
انگشتان لکه خون
فنگ گفت: «یکی از یافته های کلیدی مربوط به «انگشتان» لکه خون است. وقتی به لکه خون روی پارچه نگاه می کنید، گاهی اوقات شاخه های نازکی را می‌بینید که از مرکز لکه پخش شده‌اند. به این شاخه ها انگشت گفته میشود. ما دریافتیم که هرچه لکه خون انگشت بیشتری داشته باشد، خون هنگام برخورد با پارچه سریع تر حرکت می کرده است. با این حال، با گذشت زمان، این انگشت‌ها ممکن است پخش شوند و به هم بپیوندند.»
علاوه بر این، هر چه سرعت حرکت خون هنگام برخورد با پارچه بیشتر باشد، احتمال وجود لکه های ریز اضافی که به عنوان قطرات ماهواره‌ای شناخته می‌شوند و لکه مرکزی را احاطه می‌کنند، بیشتر است.
در متن مطالعه آمده است که وقتی قطرات خون به پارچه برخورد می‌کنند، پخش می‌شوند و لبه هایی را تشکیل می دهند. سپس، لبه شکسته و جمع میشود و به خون اجازه می دهد تا وارد فضاهای بین نخ ها در ساختار پارچه شود و دیگر مانند یک قطره مستقل عمل نکند. از آنجا، خون شروع به پخش شدن در پارچه می‌کند و در سراسر سطح پخش میشود.
اما همه پارچه ها رفتار یکسانی نداشتند. محققان به این نتیجه رسیدند که پنبه بافته شده ساده بیشترین سرنخ را در مورد سرعت تخمینی ارائه می‌دهد. عمدتا به این دلیل که لکه ها بزرگترین بودند. برعکس، پارچه جناغی پیچیده ترین پارچه برای درک بود و پارچه کشباف کوچکترین لکه ها را برای تجزیه و تحلیل ارائه می داد.
فنگ نتایج این مطالعه را «امیدوارکننده» خواند. و قصد دارد تحقیقات بیشتری را با طیف وسیع تری از پارچه ها، بافت ها و نخ ها انجام دهد. او گفت: «واضح است که ساختارهای خاص هر سطح نقش مهمی در نحوه تشکیل این لکه های خون و آنچه می توانیم از آنها بیاموزیم، ایفا می کنند.»
