دیونیسوس یا دیونیزوس ایزدی در اساطیر یونان که دارای ویژگی هایی جداگانه است. او ایزد شراب، زراعت انگور، قداست می، شهوت و ناظر بر جشن‌های مقدس و حاصل‌خیزی طبیعت است. دیونیسوس بزرگ‌ترین خدای جهان یونانی (هلنیستی) است، که در آن پرستش او با مراسمی پرزرق و برق همراه بود. و آن نوعی وعده رهایی محسوب می‌شد. دیونیسوس اغلب با ساتیرهای مذکر و مائنادها (زنان پرستنده می گسار رقصنده که پرستندگان دیونیسوس بودند) به تصویر کشیده شد.
در اسطوره تولد دیونیسوس، او توسط یک زن فانی به نام سمله و یک خدایی جاودانه به نام زئوس حامله شد. در حالی که هنوز در شکم مادرش بود، توسط رعد و برقی که از زئوس صادر شد، به چالش کشیده شد. زئوس که دیونیسوس را در خطر هلاکت با مادرش میدید، دیونیسوس را از میان شعله هایی که مادرش را فراگرفته بود. گرفت و او را به ران خود دوخت و از او مراقبت کرد تا زمانی که به اندازه کافی رشد یافته و سالم شود که بتواند در جهان خود را بنمایاند.
خدایی دوگانه
دیونیسوس، فرزندی از هر دو قلمرو فانی و الهی، که ابتدا از یک زن فانی و سپس یک خدای فناناپذیر به دنیا آمد. در دنیای باستان به عنوان موجودی که “دو بار متولد شده” است، یاد می شد. خدایی با طبیعت دوگانه و پارادوکس، که ماهیتش از همان ابتدا او را از دیگر خدایان به عنوان معمایی خاص متمایز می کرد.
در تمام اسطوره ها، هرگاه دیونیسوس ظاهر می شود، با خشونت و به شکلی هشدار دهنده پدیدار میشود. حضور خدا احساس اضطرار، خلسه و وحشت را در دل همه اطرافیانش بیدار می کند. ضرورتی که حضور او برمی انگیزد به دلیل ماهیت پنهانی غیرقابل بیان و دردناک وجود اوست. او نماد «معماهای ابدی دوگانگی و پارادوکس» است. او گاهی در سرخوشی و شعف فرو می رود و گاهی در یک جنون گذرا.
بیشتر بخوانید:
رنج و مرگ که مشخصه افسانه تولد دیونیزوس بود به او لقب “خدای رنج کشیده و در حال مرگ” را داد. اندوه یا جنون در افسانه دیونیسوس بارها دیده میشود. برای مثال، خواهر مادرش، اینو، که مراقبت از نوزاد بی مادر را بر عهده گرفت، با غوطه‌ور شدن در دریا در حالی که پسر شیرخوار را در آغوش داشت، در اثر جنون جان خود را از دست داد.
خدای جنون، شیفتگی و سردرگمی
جنون، شیفتگی و سردرگمی به وضوح در افسانه‌های حوری‌ها دیده میشود. گروه‌هایی از زنان که از دیونیسوس جوان مراقبت و پرورش میکردند هنگامی که او بالغ شد، روح وحشی او آنان را تسخیر کرد و آنان به کوه‌ها رانده شدند.
دیوانگی دیونیسوس غوغایی است که از درونی ترین فرورفتگی ها فوران می کند و با زور راهی سطح می شود. این جنون نهفته در رحم مادر است و در تمام لحظات خلقت حضور دارد و هرج و مرج بوجود می آورد.
با این حال، در اسطوره ها، دیونیزوس اغلب نقش «آزادکننده» را بازی می کند، یکی دیگر از القاب بسیاری که یونانیان باستان به خدااعطا کرده اند.
هنگامی که فرد خود را در زنجیر می‌بیند و زندگی شروع به رکود و زوال می کند، زمانی که جامعه به شکلی فراگیر سرکوبگر و مخالف توانایی فرد برای شکوفایی میشود
دیونیسوس رهایی دهنده از راه می رسد تا زنجیرها را پاره کند.
