گوته، شاعر، ادیب، نویسنده، نقاش، محقق، انسان‌شناس، فیلسوف و سیاست‌مدار آلمانی بود. او یکی از کلیدهای اصلی ادبیات آلمانی و یکی از مردان بزرگ فرهنگی قرون ۱۸ و ۱۹ اروپا و یکی از افراد برجستهٔ ادبیات جهان محسوب می‌شود. گوته علاقه زیادی به نوشته‌ها و آثار شاعران فارسی زبان داشت و شدیداً تحت تأثیر حافظ بود.

گوته در دنیای غیر آلمانی گاهی فراموش می‌شود اما او یکی از تاثیرگذارترین متفکرانی بود که نه تنها بر زبان آلمانی و دیگر فلاسفه و متفکران آلمانی تاثیر گذاشته بلکه بر متفکران جهان مانند ایمانوئل کانت، هگل، نیچه و داروین نیز تأثیر بسزایی داشته است.

گوته ادبیات را بطور کلی یک ادبیات جهانی میدانست. او همچنین زبان و خط عربی و تعالیم زرتشتی و اسلامی را نیز فرا گرفت. برای او آلمانی یا فارسی یا غیره زبانهایی هستند که همگی در یک قلمرو، ادبیات جهانی تشکیل میدهند. به هر روی، گوته با تعمق بیشتر به مطالعه زبان و ادبیات فارسی پرداخت. مطالعه ادبیات فارسی در آلمان و اروپا بسیار تازگی داشت. در این شرایط بود که گوته «دیوان غربی – شرقی» که دیوان یا مجموعه ای از اشعار غنایی است را با الهام از حافظ شیرازی تنظیم کرد.

بیشتر بخوانید:

«زوال» در ادبیات داستانی ایران از «شازده احتجاب» تا «کلنل»

دیوان گوته نشان دهنده تعامل ادبی بین ادبیات آلمانی و فارسی است. مواجهه گوته با حافظ برای تاریخ شعر آلمان بسیار مهم بود.

دیوان «غربی-شرقی» گوته بین سالهای ۱۸۱۴ و ۱۸۱۹ نوشته و منتشر شد. این کتاب از مکاتبات گوته با «ماریان فون ویلمر» هنرپیشه و رقاص اتریشی که نامش در اشعار گوته آمده و ترجمه اشعار حافظ توسط شرق شناس «جوزف فون هامر» الهام گرفته شده است. این دیوان بخشی از آثار متاخر گوته و آخرین چرخه بزرگ شعر او است.

 این اثر را می توان محرکی برای تبادل و آمیختگی بین شرق و غرب دانست. عبارت «غرب – شرقی» به تبادل فکری بین آلمان و خاورمیانه و فرهنگ‌های لاتین و فارسی اشاره دارد. این دیوان که شامل دوازده کتاب است از انواع مختلف شعر تشکیل شده است: تمثیل، اشارات تاریخی، قطعات شعر کینه آمیز، با گرایش سیاسی یا مذهبی که تلاشی برای گرد هم آوردن شرق و غرب است.

شاهکار این شاعر آلمانی، چشم‌انداز تازه‌ای را در دوره کلاسیک و رمانتیک آلمان نمایان کرد  که بقیه اروپا را نیز با فرهنگ ایرانی و دستاوردهای ادبی و شعری آن آشنا کرد.

گوته در کارهای خود چند شاعر پارسی زبان دیگر را نیز می ستود: فردوسی، انوری، نظامی، مولانا، سعدی و جامی. اما حافظ تنها کسی بود که یک کتاب کامل را به او تقدیم کرد. با این حال، او معتقد بود که ادبیات جهان متعلق به همه جهانیان است و نباید در یک منطقه جغرافیایی و جهت منفعت گروهی یا غرور ملی، محدود شود.